Het “gebruik” van de stem van Scarlet Johansson door OpenAI
Stemmen van bij voorbeeld stemacteurs worden niet alleen vervangen door AI-stemmen, stemmen van bekende acteurs worden ook juist voor AI gebruikt. Hierna twee voorbeelden van beiden. Eerst het “gebruik” van de stem van Scarlet Johansson door OpenAI? Was daar sorake van en zo ja, was dat boze opzet, een domme vergissing of een kwestie van (eigenlijk ook domme) overfitting? Daarna de vervanging van het gebruik van de stem van Diederik Ebbinge door ALDI.
ChatGPT4.0
Vorig jaar september werd de Amerikaanse actrice Scarlet Johansson door de topman van OpenAI, Sam Altman, gevraagd haar stem te “lenen” voor de presentatie van de nieuwste versie ChatGPT4.0, die onlangs plaatsvond. Die versie maakt gebruik van het nieuwste voice-mode systeem “Sky”, waarmee een stem expressiever (lees “intiemer”) overkomt dan tot dusver mogelijk was. Johansson weigerde haar medewerking om haar moverende redenen, maar toen zij de demo hoorde was er voor haar geen twijfel mogelijk. Dit is mijn stem.
Samantha
Zij liet het er niet bij zitten en vroeg Altman hoe dat zat. Die wist van de prins geen kwaad. OpenAI had haar stem niet gebruikt, zei hij. Waarbij hij paradoxaal genoeg verwees naar de film “Her”, waarin Johansson letterlijk haar stem gaf aan het chatsysteem “Samantha” dat een intieme relatie aangaat met een menselijk wezen. Precies waar het OpenAi om te doen is.
Overfitting
Het zou goed kunnen dat hier sprake was van een geval van overfitting, eigenlijk een fout in de systematiek bij het trainen van een neuraal netwerk. Overfitting kan ontstaan wanneer binnen machine learning een model de patronen van een trainingsdataset te goed leert, waardoor de trainingsdataset (te) perfect wordt uitgelegd, met als bijkomend nadeel dat de voorspellende kracht ervan niet gegeneraliseerd kan worden voor andere datasets. Als daar in dit geval sprake van was, dan zou dat de extreem hoge nauwkeurigheid met de stem van Scarlet Johansson hebben kunnen verklaren. Er zat te veel Scarlet Johansson in de trainingsdataset. Hmm…wel toevallig natuurlijk. Ja, en dan zijn de poppen aan het dansen. Is dat inbreuk op het auteursrecht?
Auteursrechtinbreuk?
Er moet dan wel sprake zijn van het gebruik van een auteursrechtelijk beschermd werk. En is een stem dat? Voldoet een stem aan het auteursrechtelijk werkbegrip? Heeft die een eigen oorspronkelijk karakter en draagt een stem het persoonlijk stempel van zijn eigenaar? Simpeler gezegd, is een stem een creatief werk? De rechtspraak spreekt zich daar in zijn algemeenheid negatief over uit, al is er niet lang geleden een uitzondering gemaakt voor het gebruik van de stem van een stemacteur die een voicemail insprak die vervolgens gebruikt werd voor een muziekfragment. https://uitspraken.rechtspraak.nl/details?id=ECLI:NL:RBAMS:2022:3038
Stemrecht/Onrechtmatige daad/AVG
Juist onder stemacteurs is het onderwerp actueel naar aanleiding van het recente besluit van ALDI om de stem van Diederik Ebbinge (na 4 jaar gebruik van zijn stem voor reclamespotjes) te vervangen door een AI-stem. Er wordt gedacht – maar daar schiet Diederik Ebbinge natuurlijk niets mee op - aan de invoering van een soort “stemrecht” voor acteurs in de sfeer van het portretrecht. Of dat haalbaar is valt te bezien. Voorlopig zal bij het commercieel gebruik van voice clones eerder het wapen van de “onrechtmatige daad” op grond van de algemene zorgvuldigheidsnorm van art. 6:162 van het Burgerlijk Wetboek behulpzaam kunnen zijn, eventueel in combinatie met de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) waarmee alle informatie over een geïdentificeerd of identificeerbare persoon beschermd is.
Hoe het verhaal van Scarlet Johansson gaat aflopen moeten we nog zien.
댓글